De klok De klok

In de toren hangt, in een houten klokkenstoel, een historisch waardevolle luid-slagklok. De klok is opgehangen aan een stalen luidas en heeft een diameter van 56,5 cm. en een gewicht van 107 kg. Op de klok, welke door Gerhart Schimmel is gegoten, staat het volgende opschrift:

 

"GERHART SCHIMMEL HEFT MI GEGOTEN VOOR JACOB VERMATEN 1682".
In 1685 stelden de dijkgraaf en de hoogheemraden van het waterschap deze klok ter beschikking voor het waarschuwen in geval van watersnood en dijkgevaar. In 1759 schreef de "geheymschrijver van Staat en Kerke der Verenigde Ne-derlanden van de Provincie Utrecht": "Den tooren, die binnen de kerk staat, hy is tot den top der Haan maar 72 voeten hoog; heeft eene Klok in hem hangen, en is voorzien van een Uurwerk, dat twee Wysers naar buiten heeft, eene tegen de Noorden eene tegen de Zuydzijde".
In 1764 werden de wijzerplaten gerestaureerd. Het bestek luidde als volgt: "Nog sal den Aannemer moeten maken en leveren 2 nieuwe wyserborden omtrent groot 5 voet overkruys of soo groot als de oude zijn van li duym droog eyke wagenschot sonder quaad of spint en uyt soo wijnig stukke als het wese kan met de nodige klampe luyfels en holle. Soo als het geordoneerd sal werde dese wyserborde 3 maal s wart te verve het uurgetal wel op te verdele en te vergulde met het jaar. Jaargetal en wyser met Ducate goud alles na den Eys en dat het prysens waardig is en de selve aan den toren te stelle soo als het behoort".

In de eeuwen die hierna volgden zijn de wijzerplaten en het uurwerk meerdere malen gerestaureerd. Rond 1800, werd aan het uurwerk de wijzerplaat gekoppeld, welke in de kerk nog steeds de tijd aangeeft. Aan deze wijzerplaat is een maanschijf bevestigd. Volgens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg is deze situatie uniek en hebben zij een dergelijk object nog nooit eerder in een kerk gezien. In 1927 werd door de firma Eijsbouts een nieuw torenuurwerk, voorzien van een 8-daagse handopwinding, geplaatst. Ook werd in dat jaar de reeds toen al enkele wijzerplaat vernieuwd. Vervolgens werd de in de kerk aanwezige maanstand ge-renoveerd. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd voor een bedrag van f. 110,-. Eén keer per week werd het uurwerk opgewonden door middel van het optrekken van de gewichten. Deze gewichten zakten gedurende de week door de toren naar beneden tot in de huidige consistoriekamer. De luidklok werd handmatig bediend.
Op 8 februari 1942 werd de luidklok op last van de bezetter uit de toren ge-haald, waarna de klok is vervoerd naar en opgeslagen in een opslagplaats te Spijk onder nummer 9-A-101.P. De letter "P" betekende dat het om een monumentale klok ging. Vanuit Spijk werd de klok vervoerd naar Hamburg. Na de oorlog werd de klok daar onbeschadigd teruggevonden en naar Groningen gezonden. Op 6 oktober 1945 is de klok, met nog 25 andere klokken, van Groningen per schip naar Arkel vervoerd, om vandaar naar onze gemeente terug te keren. Uit het bovenstaande blijkt dat de klok niet in het schip heeft gezeten dat bij Urk was gezonken.
Tijdens de restauratie van 1950 werd door de firma Koek uit Meerde, op het uurwerk een electrische opwindinrichting aangebracht.
In het kader van het project "Kerkelijk Erf" renoveerde de firma Eijsbouts het gehele uurwerk, het luidmechanisme en de wijzerplaat.

terug

terug